Τον σενάριο στηρίζεται στις γνωστικές θεωρίες και συγκεκριμένα στον εποικοδομισμό του Piaget καθώς καλείται ο μαθητής να διερευνήσει το θέμα ώστε να οικοδομήσει τη νέα γνώση αυτενεργώντας. Εφαρμόζεται επίσης η ανακαλυπτική μέθοδος καθώς πρέπει να αλληλεπιδράσει με το εκπαιδευτικό υλικό προκειμένου να προσεγγίσει το θέμα. Επίσης, στηρίζεται και στις κοινωνιοπολιτισμικές θεωρήσεις του Vygotsky (Vygotsky, 1978) για τη μάθηση σύμφωνα με τις οποίες ο μαθητής δημιουργεί ένα σύνολο γνώσεων με τη βοήθεια του περιβάλλοντος σε αλληλεπίδραση με τους άλλους συμμαθητές του και όχι μόνος του. Ωστόσο χρησιμοποιούνται και κλειστού τύπου λογισμικά που στηρίζονται στη θεωρία του συμπεριφορισμού.
Ως στρατηγική διδασκαλίας εφαρμόζεται η ομαδοσυνεργατική μέθοδος διδασκαλίας. Τα παιδιά ερευνούν, παρατηρούν, καταγράφουν, συζητούν, αναλύουν, διατυπώνουν απορίες, επιλύουν προβλήματα (problem solving). Προάγεται έτσι η συνεργατικότητα, ο αναστοχασμός, η ενεργός συμμετοχή, η προσωπική υπευθυνότητα και ο πλουραλισμός στην επίλυση των προβλημάτων με πρωτοβουλία και αυτενέργεια των ίδιων των μαθητών. «Η προσοχή και η επίλυση ενός προβλήματος από κοινού, είναι απαραίτητη για τη δημιουργία γνωστικής, κοινωνικής και συναισθηματικής αλληλεπίδρασης» (Hausfather, 1996).
Σε όλα αυτά συνδράμει σημαντικά η χρήση των Τ.Π.Ε.. Παρέχουν ένα δυναμικό περιβάλλον άντλησης, επεξεργασίας και παρουσίασης των πληροφοριών και προσφέρουν στο μαθητή τη δυνατότητα να εργαστεί σε ένα περιβάλλον διερεύνησης και ανακάλυψης της γνώσης «με τρόπο ευχάριστο και αλληλεπιδραστικό, πράγμα που είναι δύσκολο ή δεν επιτυγχάνεται με το συμβατικό τρόπο μιας παραδοσιακής διδασκαλίας» (Ράπτης και Ράπτη, 2004). Σε αυτό το πλαίσιο ο εκπαιδευτικός εμπλέκεται λιγότερο σε σύγκριση με την απευθείας διδασκαλία. Κυρίως εμπλέκεται με προτυποποίηση, καθοδήγηση, διευκόλυνση της εργασίας των μαθητών. Φροντίζει για τη δημιουργία και τη διατήρηση συνθηκών στις οποίες τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν τις πληροφορίες, να επιλέξουν το κατάλληλο υλικό και να δημιουργήσουν με αυτό και να αναπτύξουν τις ιδέες τους. Αξιολογεί τις εργασίες και την εφαρμογή του σεναρίου.
Το παρόν σενάριο παρουσιάζεται στις παρακάτω φάσεις:
α) ψυχολογικής και γνωστικής προετοιμασίας,
β) διδασκαλίας του γνωστικού αντικειμένου μέσω διερεύνησης και ανακάλυψης,
γ) μεταγνωστικού επιπέδου,
δ) αξιολόγησης του γνωστικού αντικειμένου.
Επίσης το σενάριο είναι δομημένο σύμφωνα με τη μεθοδολογία της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης σύμφωνα με την οποία το θέμα προσεγγίζεται βιωματικά με διερεύνηση και ανακάλυψη σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.
Οι δραστηριότητες που το αποτελούν ανά διδακτική ώρα είναι οι εξής:
1η διδακτική ώρα (Φ.Ε. 1)
1. Ο εκπαιδευτικός με τους μαθητές συζητούν για τα φυσικά στοιχεία του οικοσυστήματος της πόλης τους. Τα ενθαρρύνει να διατυπώσουν τις γνώσεις τους, τις εμπειρίες τους και τα συναισθήματά τους με επίκεντρο τις καθημερινές τους παρατηρήσεις και προσλήψεις μέσω των αισθήσεών τους στη γειτονιά τους, στους ελεύθερους χώρους, στις αυλές και στις ταράτσες των σπιτιών, στα πεζοδρόμια και στα πάρκα της πόλης τους. Η δραστηριότητα θα υλοποιηθεί με βάση τις οδηγίες της 1ης δραστηριότητας του ΚΠΕ ΘΕΣΣ/ΝΙΚΗΣ «Αναζητώντας το χαμένο χώρο…» Ένα πρόγραμμα για τους ελεύθερους χώρους και το πράσινο στην πόλη. http://www.kpe-thess.gr/download/ekdoseis/ekpaideytiko_yliko/Eleftheroi_xwroi.pdf σελ. 20
2. Μελετούν αποσπάσματα από τη διδακτορική εργασία (ΕΚΤ / Παπαναστασίου, Χ., Η συμβολή του πρασίνου και των ελεύθερων χώρων στο σύγχρονο αστικό περιβάλλον, 2010, http://phdtheses.ekt.gr/eadd/handle/10442/27430, σελ. 29 – 37) για τη συμβολή του πράσινου στο αστικό περιβάλλον.
3. θα δημιουργήσουν εννοιολογική χαρτογράφηση σε διαδικτυακή εφαρμογή δημιουργίας Νοητικών Χαρτών του web2.0 (Mindmeister / http://www.mindmeister.com) με θέμα «Η φύση στην πόλη μου». Πρώτα θα προσδιορίσουν τις έννοιες που σχετίζονται με το θέμα αρχίζοντας από τις γενικές και προχωρούν προς τις πιο ειδικές. Η δραστηριότητα θα υλοποιηθεί με βάση τις οδηγίες της 2ης δραστηριότητας του ΚΠΕ ΘΕΣΣ/ΝΙΚΗΣ «Αναζητώντας το χαμένο χώρο…» Ένα πρόγραμμα για τους ελεύθερους χώρους και το πράσινο στην πόλη. http://www.kpe-thess.gr/download/ekdoseis/ekpaideytiko_yliko/Eleftheroi_xwroi.pdf σελ. 22 – 24.
2η διδακτική ώρα (Φ.Ε. 2)
1. Έρευνα στο σχολείο τους. Χωρισμένοι σε ομάδες παρατηρούν και καταγράφουν τη χλωρίδα και την πανίδα σε οποιοδήποτε χώρο του σχολείου τους και συμπληρώνουν τον πίνακα καταγραφής (όνομα είδους, χαρακτηριστικά του). Έχουν μαζί τους φορητές συσκευές για να ηχογραφήσουν φυσικούς ήχους (κελαηδίσματα, γαβγίσματα κ.λ.π.) και να φωτογραφήσουν φυτά και ζώα. Κατά τη διάρκεια της έρευνας στο σχολείο τους υλοποιούν το 14ο Φύλλο Εργασίας του «Υπαίθριος Σχολικός Χώρος: Εργαλείο Αγωγής και Εκπαίδευσης» http://www.env-edu.gr/ViewPack.aspx?id=61 «Μετρώ την ηλικία του δένδρου» σελ. 42 .
2. Μελετούν το κείμενο και τις εικόνες του βιβλίου: Βίγκλας, Π., Εγχειρίδιο Βοτανικής: Βασικές γνώσεις – Φύλλα εργασίας, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας, 2007, http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/1207, σελ. 10-12 για τις τροφικές σχέσεις των έμβιων οργανισμών. Δημιουργούν τροφικές αλυσίδες και τροφικά πλέγματα με τις φωτογραφίες των έμβιων του σχολικού τους χώρου.
3η διδακτική ώρα (Φ.Ε. 3)
Οι δραστηριότητες της 3ης διδακτικής ώρας θα υλοποιηθούν με βάση: α) το 2ο Φύλλο Εργασίας της 1ης δραστηριότητας, σελ. 34, β) το 2ο Φύλλο Εργασίας της 3ης δραστηριότητας, σελ. 41 του Στεφανόπουλος, Ν.; Λεμπέσης., Κ. & Φλώρου, Δ., Ανθρωπογενές περιβάλλον: Αστικά οικοσυστήματα, αστικοποίηση, ατμοσφαιρική ρύπανση, μεταφορές, ΥΠΕΠΘ, http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/1423 και την έκδοση του του WWF «ΠΡΑΣΙΝΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΥΛΕΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ». http://www.env-edu.gr/Documents/files/EkpYliko/prasinizontasavles.pdf σελ. 14 (Ήχος) και 51 – 52 (καταγραφή των ζώων).
1. Έρευνα στη γειτονιά του σχολείου. Βγαίνουν από την τάξη με τις φορητές τους συσκευές και κάνουν το ίδιο στους γύρω δρόμους (στους χώρους που αναφέρονται στην πρώτη δραστηριότητα και οπουδήποτε αλλού) και συμπληρώνουν τον ίδιο πίνακα.
2. Όταν γυρίσουν στο σχολείο συμπληρώνουν και διορθώνουν τον εννοιολογικό χάρτη.
3. α) Έρευνα στο κοντινό πάρκο. Εντοπίζουν στη γειτονιά, στην πόλη ή στο χωριό των μαθητών όσα περισσότερα είδη ζώων και φυτών μπορούν να καταγραφούν. Στην συνέχεια θα συζητήσουν για την τροφή αυτών των ειδών, για τα είδη φυτών που έχουν καλλιεργηθεί τεχνητά και εκείνων που έχουν φυτρώσει μόνα τους και τα είδη φυτών και ζώων που έχουν εισαχθεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Επίσης για να διαπιστώσουν τις ευεργετικές επιδράσεις του πάρκου στη ζωή τους διερευνούν διάφορες παραμέτρους και κάνουν συγκρίσεις με τις συνθήκες εκτός πάρκου. Με τα κατάλληλα όργανα μετρούν τη θερμοκρασία και την ένταση του ήχου μέσα και έξω από το πάρκο. Συζητούν για την επίδραση του πάρκου στο μικροκλίμα της περιοχής και συνολικά για τα οφέλη από την ύπαρξη του πάρκου. Ακολουθούν τις οδηγίες του WWF «ΠΡΑΣΙΝΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΥΛΕΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ». http://www.wwf.gr/images/pdfs/pe/prasinizontasavles.pdf, σελ. 14 (Θερμοκρασία , Ήχος).
4. β) Φτιάχνουν δύο ομάδες. Μία ομάδα παραμένει μέσα στο πάρκο και η άλλη ομάδα πηγαίνει έξω από το πάρκο. Και οι δύο ζωγραφίζουν θέματα με αφορμή τις αισθήσεις τους παρατηρώντας θετικές και αρνητικές λεπτομέρειες. Σε ολομέλεια συζητούν και συγκρίνουν τα έργα τους για να διαπιστώσουν την αισθητική αξία του πάρκου. Παίρνουν συνεντεύξεις από περαστικούς κατοίκους για τις εμπειρίες, τα συναισθήματά και τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τα πάρκα και τους ελεύθερους χώρους της πόλης.
4η διδακτική ώρα(Φ.Ε. 4)
Σχεδιάζουν ομαδικά το σκαρίφημα της γειτονιάς τους ή/και της πόλης τους με τους χώρους της ξενάγησής τους. Κολλούν τις φωτογραφίες που τράβηξαν και σχεδιάζουν θετικές ή αρνητικές παρατηρήσεις τους. Συμπληρώνουν το σκαρίφημά τους με φωτογραφίες από αντίστοιχους χώρους της πόλης τους (πάρκα κ.λ.π.). Η ίδια δραστηριότητα μπορεί να γίνει σε κοινή παρουσίαση των συνεργατικών εγγράφων της Google εμπλουτισμένη και με τους ήχους και τις συνεντεύξεις, που ηχογράφησαν, πάνω στο χάρτη της πόλης τους από το GoogleEarth. σε διαδικτυακή εφαρμογή του web2.0, π.χ. Glogster (http://edu.glogster.com). Ακολουθούν τις οδηγίες του αρχείου: Παρδαλίδης, Θ., Χαρτογραφώντας (σ)την περιβαλλοντική εκπαίδευση, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας, 2007, http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/1254 σελ. 35 – 46. Θα αναρτήσουν στον ιστοχώρο του σχολείου ή στο ιστολόγιο της τάξης τα παραχθέντα βίντεο και άρθρα
5η διδακτική ώρα (Φ.Ε. 5)
Θα αναζητήσουν πληροφορίες για τα πάρκα στον ευρύτερο αστικό ιστό μιας μεγαλύτερης περιοχής, π.χ. της Αθήνας μέσα από ιστοσελίδες. Για παράδειγμα θα πλοηγηθούν στα πάρκα της Αθήνας μέσω της ιστοσελίδας του «ΑΤΤΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ» (http://www.attiko-prasino.gr). Επίσης θα γνωρίσουν την ορνιθοπανίδα ενός χαρακτηριστικού πάρκου της Αττικής (Πάρκο Τρίτση) μέσω του ιστότοπου της Ορνιθολογικής Εταιρείας, Τα πουλιά στο Πάρκο Τρίτση: http://www.ornithologiki.gr/page_cn.php?tID=1342 . Τέλος θα δουν το βίντεο της ΕΡΤ, ΙΧΝΗΛΑΤΕΣ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ, από την Ταινιοθήκη Τηλεόρασης από την ψηφιοποίηση των αρχείων της ΕΡΤ http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=73733&autostart=0 .
6η διδακτική ώρα (Φ.Ε. 6)
Με τη βοήθεια ιστοσελίδων αναζητούν αντίστοιχους χώρους σε πόλεις του εξωτερικού. Κάνουν συγκρίσεις ως προς την πανίδα και τη χλωρίδα τους για να αναδειχθούν οι διαφορετικές επιλογές άλλων κοινωνιών και το αξιακό τους υπόβαθρο. Η δραστηριότητα θα υλοποιηθεί με βάση τις οδηγίες της 4ης δραστηριότητας του ΚΠΕ ΘΕΣΣ/ΝΙΚΗΣ «Αναζητώντας το χαμένο χώρο…» Ένα πρόγραμμα για τους ελεύθερους χώρους και το πράσινο στην πόλη. http://www.kpe-thess.gr/download/ekdoseis/ekpaideytiko_yliko/Eleftheroi_xwroi.pdf σελ. 36
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ : Στο τέλος του σεναρίου θα γίνει συζήτηση με τους μαθητές με βάση μια φόρμα ερωτημάτων και μετά θα απαντήσουν σε ηλεκτρονική φόρμα αξιολόγησης για την εξαγωγή συμπερασμάτων.
ΕΠΕΚΤΑΣΗ
1. Οργανώνουν πικνίκ σε ένα κοντινό πάρκο με κατάλληλη υποδομή (τραπεζοκαθίσματα κ.ά.). Θα οργανώσουν και θα κάνουν φυσικές δραστηριότητες και παιχνίδια στο πάρκο σύμφωνα με το Ντάνης, Α.; Δράκου, Α., Οργάνωση φυσικών δραστηριοτήτων και παιχνιδιών στο δάσος, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ποροΐων Σερρών, http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/1205
2. Οργανώνουν σχολικό λαχανόκηπο.
3. Φυτεύουν διάφορα φυτά στο σχολικό χώρο. Οι δραστηριότητες 14 και 15 υλοποιούνται με βάση το WWF: «ΠΡΑΣΙΝΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΥΛΕΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ». http://www.wwf.gr/images/pdfs/pe/prasinizontasavles.pdf σελ. 16 – 19. οι ομάδες μελετούν τις εικόνες και τις οδηγίες, για να προτείνουν την καλύτερη θέση και τον καλύτερο τρόπο δημιουργίας του σχολικού τους κήπου. Επιλέγεται η καλύτερη λύση μετά από συζήτηση. Επίσης συμβουλεύονται τις σελίδες 37 – 40 για τον τρόπο φύτευσης.
4. Κατασκευάζουν φωλιές για τα πουλιά σύμφωνα με τις οδηγίες του βιβλίου «ΠΡΑΣΙΝΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΥΛΕΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ» (WWF / http://www.wwf.gr/images/pdfs/pe/prasinizontasavles.pdf σελ. 51 – 53).